O nas

Historia Zakładu

Zakład został utworzony w 1962 roku jako Samodzielny Zakład Wytrzymałości Materiałów. Na pierwszego kierownika powołano doc. dr. hab. inż. Ferdynanda Twardosza, który przybył do Poznania z Gdańska.

Ferdynand Twardosz; kierownik Zakładu w latach 1963-1981

Ferdynand Twardosz urodził się 27 kwietnia 1911 roku w Mariańskich Horach. Liceum ukończył w Inowrocławiu. Był on absolwentem Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej. Egzamin dyplomowy zdał w 1939 roku. W okresie do wybuchu II Wojny Światowej pracował w hucie Florian w Świętochłowicach. Po wojnie przeniósł się na Wybrzeże i pracował na Politechnice Gdańskiej. W roku akademickim 1949/50 pracował w Katedrze Wytrzymałości Materiałów jako starszy asystent.

Stopień doktora Ferdynand Twardosz uzyskał w roku 1961 na podstawie rozprawy pt. Stateczność powłoki stożkowej użebrowanej poprzecznie, obciążonej podłużnymi i poprzecznymi siłami rozłożonymi w sposób ciągły. Praca została opublikowana w Zeszytach Naukowych Politechniki Gdańskiej, Mechanika IV,23/1961. W tym samym wydawnictwie ukazała się w roku 1962 rozprawa habilitacyjna dr Ferdynanda Twardosza pt. Rozważania nad nieliniową statecznością dynamiczną powłoki stożkowej. Przyniosła ona autorowi stopień doktora habilitowanego. Po kolejnych 10 latach pracy dr hab. inż. Ferdynand Twardosz uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego.

Rozpoczynając pracę na Politechnice Poznańskiej prof. Twardosz przyniósł ze sobą tematykę badawczą, czyli teorię stateczności konstrukcji. Młodsza cześć pracowników zakładu rozpoczęła pod jego kierownictwem pracę naukową i zajęła się zagadnieniami stateczności powłok cienkościennych. Owocami tej pracy były rozprawy doktorskie.

Stefan Joniak; kierownik Zakładu w latach 1981-2006

Jednym z podopiecznych prof. Ferdynanda Twardosza był mgr inż. Stefan Joniak, laborant pracujący w Laboratorium Wytrzymałości Materiałów. Po skończeniu studiów objął stanowisko dydaktyczne, ale był dalej związany z laboratorium i po utworzeniu Samodzielnego Zakładu Wytrzymałości Materiałów stał się jego opiekunem. Po przejściu prof. Twardosza na emeryturę został on kierownikiem Zakładu.

Zainteresowania Stefana Joniaka skupiały się wokół badań eksperymentalnych, przez co skupił on swoją uwagę na unowocześnieniu laboratorium. W latach 70-tych i 80-tych zostały zakupione nowe twardościomierze, nowy młot udarowy, nowa dziesięciotonowa maszyna wytrzymałościowa, nowy stutonowy pulsator hydrauliczny, skręcarka, a przede wszystkim nabyta trzydziestotonowa wytężeniówka, czyli maszyna do wywoływania obciążeń złożonych; ta ostania maszyna znalazła się w laboratorium w wyniku zamiany ze stocznią w Ustce na prostą pięciotonową maszynę wytrzymałościową. Laboratorium zostało też wyposażone tamtym czasie w mostki tensometryczne, polaryskop elastooptyczny, defektoskop ultradźwiękowy i inną aparaturę.

W latach 70-tych ubiegłego stulecia nawiązano dość szeroką współpracę z zakładami przemysłowymi projektującymi i wykonującymi zbiorniki ciśnieniowe, w tym nowoczesne samonośne cysterny do przewozu materiałów niebezpiecznych. Udział pracowników ZWM polegał głównie na analizie obliczeniowej w zakresie wytrzymałościowym ze względu na restrykcyjne wymagania dotyczące takich pojazdów, poruszających się po drogach publicznych, zawarte w międzynarodowych przepisach na temat ich bezpieczeństwa (ADR), a także krajowych przepisach Urzędu Dozoru Technicznego. W analizie wytrzymałościowej takich konstrukcji stosowano m. in. nowoczesną w tamtych latach Metodę Elementów Skończonych (MES). Metoda ta obecnie jest szeroko stosowana w różnych zastosowaniach, ale wówczas, ze względu na niezbyt rozwinięte oprogramowanie i sprzęt komputerowy, była trudna w realizacji, choć stanowiła dokładne narzędzie analizy złożonych konstrukcji. Szczególnie należy tu wymienić nowe konstrukcje cystern – naczep o dużej pojemności do przewozu paliw płynnych i skroplonych gazów technicznych we współpracy z zakładami zjednoczenia Metalchem w Kościanie (cysterny paliwowe) i w Sosnowcu (gazy techniczne, np. azot czy argon).

Krzysztof Magnucki; kierownik Zakładu w latach 2006-2016

Stefan Joniak zajmował się również tematyką stateczności powłok. W latach 70-tych opublikował cykl prac współautorskich na temat stateczności powłok stożkowych obciążonych dynamicznie. Badania te miały charakter teoretyczny, jak również eksperymentalny, co w tamtych czasach było znaczącym osiągnięciem. Było to możliwe dzięki doskonałemu wyczuciu profesora w dziedzinie projektowania i przeprowadzania eksperymentu. To właśnie Jego wiedza i umiejętności przyczyniły się do rozwoju laboratorium Zakładu. Profesor Joniak w późniejszym okresie prowadził również eksperymentalne badania stateczności otwartych powłok walcowych z otworami. Rozwinięciem tematyki stateczności powłok stożkowych były badania w zakresie sprężysto-plastycznym prowadzone przez prof. Jerzego Zielnicę. Jego prace dotyczyły początkowo anizotropowych powłok jednowarstwowych, a później również powłok ortotropowych i trójwarstwowych. Profesor Joniak w roku 2006 przeszedł na emeryturę i zakończył swoją pracę na Politechnice Poznańskiej.

Kolejnym kierownikiem Zakładu, który przejął tę rolę w 2006 roku był prof. Krzysztof Magnucki. Również On kontynuował tematykę badawczą dotyczącą powłok cienkościennych, jednak nie był to jedyny podjęty przez Niego temat. Profesor Krzysztof Magnucki zainicjował badania nad kształtowaniem przekrojów poprzecznych belek cienkościennych kształtowanych na zimno. Prace poświęcone były wyznaczaniu naprężeń oraz analizie stateczności miejscowej i ogólnej. Badania te pozwoliły na opracowanie nowych, opatentowanych kształtów. Podsumowaniem prac były dwa granty poświęcone optymalizacji belek cienkościennych. Ponadto prof. Magnucki rozwinął badania teoretyczne dotyczące zmniejszenia efektu spiętrzenia naprężeń (zaburzenia stanu baonowego) w otoczeniu połączenia powłoki walcowej z powłoką obrotową (dnem wypukłym) oraz zagadnienia stateczności powłok o dodatniej lub ujemnej krzywiźnie Gaussa.

Paweł Jasion; kierownik Zakładu w latach 2016-2020

Drugi główny temat badań realizowanych w Zakładzie, stateczność powłok, przejął dr Paweł Jasion, który po uzyskaniu habilitacji przeją kierownictwo Zakładu w roku 2016. Skupia on swoją uwagę na zachowaniu pokrytycznym konstrukcji powłokowych i możliwości stabilizacji tego zachowania. Z uwagi na złożoność zagadnienia, było ono realizowane głównie metodą elementów skończonych. Pozwoliło to badać nieklasyczne powłoki obrotowe o złożonym kształcie również w obszarze daleko za punktem krytycznym. Podsumowanie tych badań w postaci monografii stanowiło podstawę do uzyskania przez dr Jasiona stopnia doktora habilitowanego.

Profesor Tadeusz Wegner zainicjował oryginalne modelowanie analityczne procesu odkształcania materiału. Jest autorem nowej hipotezy wytrzymałościowej bazującej na prawie zachowania energii, w której przyjęto, że utrata stateczności równowagi wewnętrznej materiału jest przyczyną plastycznego płynięcia lub zniszczenia materiału. Prof. Wegner stworzył również nowy typ elementu skończonego modelowanego energetycznie o nieliniowych właściwościach.

O tym, że tematyka badań realizowanych w Zakładzie jest wciąż aktualna, świadczą artykuły pracowników Zakładu publikowane w czasopismach o zasięgu światowym oraz duże zainteresowanie świata nauki widoczne na konferencjach i w liczbie cytowań.

Zakład Wytrzymałości Materiałów i Konstrukcji nie mógłby istnieć bez swojego laboratorium. Obecnie jest to miejscem, gdzie spotyka się edukacja, nauka i przemysł. W laboratorium wytrzymałości materiałów prowadzone są zajęcia dla studentów, realizowane są badania naukowe oraz zlecenia dla przemysłu.